Badanie urodynamiczne

PRZYGOTOWANIE DO BADANIA

1. Wypełnić dzienniczek mikcji (zapis przynajmniej z 2 dni przed badaniem) - wzór wraz z instrukcją jest dostępny w Dokumentach do pobrania.
2. Wykonać badanie ogólne moczu - jeśli w moczu znajdują się bakterie KONIECZNIE prosimy o kontakt telefoniczny z rejestracją.
3. W dniu badania należy zgłosić się w z wypełnionym w miarę możliwości pęcherzem.
4. Na badanie należy przyjść wypróżnionym - w razie problemów zaaplikować czopek glicerynowy na noc przed badaniem.
5. Przygotować informację na temat przebytych chorób/operacji, spis leków przyjmowanych na stałe oraz spis leków na nietrzymanie moczu.

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA. CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie urodynamiczne polega na pomiarze czynności tych części składowych dolnego odcinka dróg moczowych (mięsień wypieracz pęcherza, szyjka pęcherza i zwieracz zewnętrzny cewki moczowej) od których zależy prawidłowe opróżnianie pęcherza moczowego podczas oddawania moczu (mikcji). W tym celu stosuje się m.in. elektomiograf do zapisu czynności elektrycznej badanych mięśni i manometr do pomiaru ciśnienia w pęcherzu moczowym. Aparatura do wykonywania badania jest sprzężona z komputerem, który dokonuje analizy danych. Badanie urodynamiczne jest zawsze poprzedzone pomiarem przepływu (strumienia) moczu w jednostce czasu podczas mikcji, a następnie pomiarem objętości moczu zalegającego w pęcherzu moczowym.

Badanie urodynamiczne pozwala dokładnie określić rodzaj zaburzeń prowadzących do nieprawidłowości w opróżnianiu pęcherza moczowego. Jednocześnie służy ono ustaleniu pojemności pęcherza moczowego oraz tzw. czasu pęcherzowego, czyli czasu subiektywnego odczuwania jego wypełnienia. W badaniu urodynamicznym można określić nie tylko sprawność mięśni biorących udział w opróżnianiu pęcherza moczowego, ale także prawidłowość koordynacji pomiędzy wypieraczem pęcherza a zwieraczem cewki moczowej.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Zaburzenia mikcji, takie jak:

• częstomocz dzienny lub nocny;
• parcia naglące;
• oddawanie moczu w kilku porcjach;
• osłabienie strumienia moczu;
• zatrzymanie oddawania moczu;
• znaczne zaleganie moczu po mikcji;
• nietrzymanie moczu;
• odpływy moczu wsteczne pęcherzowo-moczowodowe;
• uchyłki pęcherza moczowego.

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Badania oceniające funkcję nerek, konieczne jest badanie ogólne moczu. Należy wykluczyć czynną infekcję układu moczowego, a w przypadku jej stwierdzenia zastosować leczenie, w oparciu o badania bakteriologiczne z posiewem moczu. U niektórych pacjentów (zwłaszcza u dzieci) istnieje potrzeba wcześniejszego wykonania badań mogących stwierdzić istnienie trwałych a nie czynnościowych zmian układu moczowego takich jak urografia lub cystoureterografia mikcyjna.

OPIS BADANIA

Badanie rozpoczyna się od pomiaru przepływu moczu. W tym celu pacjentowi poleca się oddać mocz do kalibrowanego naczynia, badający mierzy jednocześnie czas trwania mikcji. Następnie pacjentowi poleca się przyjąć pozycję na wznak z lekko rozchylonymi nogami (zwykle na fotelu urologiczno-ginekologicznym). Pacjent jest rozebrany do połowy (dolna połowa ciała). Badający podaje środek znieczulający miejscowo w postaci żelu. Następnie poprzez cewkę moczową zakłada pacjentowi cewnik do pęcherza moczowego (podobnie jak w cystoureterografii mikcyjnej, ryc. 3-4) i dokonuje pomiaru objętości wypływającego moczu. Jest to objętość moczu zalegającego w pęcherzu po mikcji. (Niekiedy badanie wykonuje się poprzez wprowadzony drogą nakłucia nadłonowego specjalny cewnik, zwany cystofixem). Drugi, podobny cewnik badający zakłada pacjentowi do odbytnicy. Obydwa cewniki łączy się odpowiednimi przewodami z przetwornikami ciśnienia, co umożliwia śledzenie profilu zmian ciśnienia w pęcherzu moczowym, jamie brzusznej oraz pośrednio ocenę siły skurczu mięśnia wypieracza pęcherza. Czynność mięśni zwieraczy cewki moczowej ocenia się poprzez wykonywanie jednocześnie badania elektromiograficznego za pomocą wprowadzonej do odbytu pacjenta elektrody gąbkowej. Pierwsza faza badania urodynamicznego, zwana cystometrią, polega na powolnym wypełnianiu pęcherza moczowego roztworem wodnym 0,9% chlorku sodu poprzez założony cewnik, aż do momentu odczuwania przez pacjenta uczucia parcia na mocz. Druga faza badania (analiza ciśnienia – przepływu) polega na ocenie profilu zmian ciśnień i pomiaru strumienia moczu po zejściu pacjenta z fotela urologiczno-ginekologicznego. W czasie całego badania prowadzi się rejestrację ciśnień oraz zapis elektromiograficzny (zmian czynności elektrycznej badanych mięśni) na taśmie papierowej, co umożliwia szczegółową analizę danych. Po zakończeniu pomiarów badający kolejno usuwa pacjentowi założone uprzednio cewniki i elektrodę. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, zawsze z dołączonymi wydrukami (zapisy zmian mierzonych ciśnień i zmian elektromiograficznych).ykonać co roku od 35. roku życia.

Badanie każdorazowo powinno być uzupełnione badaniem lekarskim i badaniem ultrasonograficznym.

CZAS

Badanie trwa zwykle od 30 do 40 minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE

Przed badaniem:

• Wszelkie dolegliwości związane z układem moczowym (zwłaszcza pojawiające się podczas mikcji);
• Aktualnie przyjmowane leki.

W czasie badania:

• Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból).
  

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Nie ma specjalnych zaleceń. Niekiedy lekarz prowadzący może zalecić przyjmowanie przez kilka dni antybiotyku celem zapobieżenia infekcji dróg moczowych.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Przejściowe uczucie pieczenia i dyskomfortu przy oddawaniu moczu. Niekiedy może wystąpić infekcja dolnych dróg moczowych. Wyjątkowo rzadko może dojść do uszkodzenia cewki moczowej lub perforacji (przedziurawienia) pęcherza moczowego.


Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, także u kobiet ciężarnych.